اديب الممالك فراهانی

rate

اديب الممالك فراهانی

۱۳۹۵/۰۸/۰۵0 دیدگاه19025 مشاهده

ميرزا محمّد صادق اميرى فرزند حاجى ميرزا حسن و نواده ميرزا معصوم متخلص به محيط ، برادر ميرزا ابوالقاسم قائم مقام ، وزير معروف محمّد شاه قاجار در روز پنج شنبه چهاردهم محرم سال (1277 ه ق) در قريه گازران اراك به ‏دنيا آمد .
اميرى پانزده سال بيش نداشت كه پدرش در سال (1291 ه ق) درگذشت و سروسامان خانواده‏ اش از هم پاشيد . وى به دليل فشار طلبكاران و تعديّات شاهزاده عبدالحميد ميرزا ناصر الدوله ، حكمران و رئيس قشون اراك ، در سال (1293 ه ق) با پاى پياده به تهران آمد و پس از مدتى به دستگاه شاهزاده طهماسب ميرزا ، مؤيد الدوّله راه يافت و از همين طريق با حسنعلى ‏خان امير نظام گروسى ـ كه در آن زمان وزير فوايد عامه بود ـ آشنا شد .
ميرزا محمّد صادق به مناسبت نام امير نظام تخلص شعرى خود را از پروانه به اميرى مبدّل ساخت و در سال (1309 ه ق) به همراه او به كرمانشاه رفت و تا سال (1313 ه ق) با او در كرمانشاه ماند و اواخر همين سال به تهران بازگشت .
در ربيع الاول سال (1314 ه.ق) مظفر الدين شاه به او لقب اديب الممالك داد و در ذيقعده همان سال ، كه امير نظام به پيشكارى آذربايجان منصوب شد ، با او به تبريز رفت تا اينكه در سال (1316 ه ق) به سمت معاونت و نايب رئيسى مدرسه لقمانيه تبريز منصوب گرديد .
اديب الممالك سال (1318 ه ق) به قفقاز و از آنجا به خوارزم سفر كرد و مدتى نزد محمّد خان ـ خان خيوه ـ به سر برد؛ سپس از آنجا به مشهد آمد و تا سال (1320 ه ق) در مشهد ماند ، و احتمالاً در اواخر آن سال يا اوايل سال بعد به تهران آمد و در خلال سال ‏هاى (1321 و 1322 ه ق) جزو نويسندگان مهم و طراز اول روزنامه «ايران سلطانى» بوده .
اميرى در سال (1323 ه ق) به باكو سفر كرد و در آنجا با روزنامه ارشاد ـ كه به زبان تركى منتشر مى ‏شد ـ همكارى داشت و ورقه ضميمه آن را به فارسى انتشار مى‏ داد .
وى شعبان سال (1324 ه ق) كه مجلس شوراى ملى گشايش يافت در تهران بود و سردبيرى روزنامه مجلس را ـ كه ميرزا محمّد صادق طباطبايى تأسيس كرده بود ـ به عهده داشت .
اديب الممالك در سال (1327 ه ق) جزو مجاهدان فاتح مسلحانه وارد تهران شد و مدتى بعد به خدمت وزارت عدليه درآمد و حملات او به ادارات و رؤساى عدليه از همين تاريخ شروع شد اما با وجود اشتغال به شاعرى و قبول خدمت در دستگاه دولتى ، شغل اصلى او روزنامه ‏نگارى بود و چه قبل از مشروطيت چه پس از آن جرايد بسيارى به قلم او انتشار يافته است .
اميرى در انواع شعر (به جز غزل) به ويژه در قصيده بسيار توانا بوده است وى در سبك ادبى پيرو استادان قديم و در جرگه شاعران بازگشت ادبى است وى در اين سبك همطراز قاآنى شيرازى و سروش اصفهانى است .
سرانجام اديب الممالك در سال (1335 ه ق) كه مأمور عدليه يزد بود سكته كرد و به تهران آمد و روز چهارشنبه 28 ربيع الثانى همين سال در سن 58 سالگى در تهران درگذشت و در آستان مقدس حضرت عبدالعظيم حسنى علیه السّلام مدفون گرديد .