سيد جلال ‏الدين محدث ارموى (1283 ـ 1359ش)

rate

سيد جلال ‏الدين محدث ارموى (1283 ـ 1359ش)

۱۳۹۵/۰۸/۰۵0 دیدگاه13258 مشاهده

نام و نسب
دكتر سيد جلال‏ الدين حسينى ارموى، مشهور به محدّث و محدّث اُرمَوى، فرزند سيدقاسم، فرزند سيد عبداللّه‏ است كه متأسفانه در منابع موجود، به نَسَبنامه سيادت او اشاره ‏اى نشده است. او در رمضان 1323ق، برابر با دوم قوس (آذر) 1283ش، در شهر اروميه، ديده به جهان گشود.

تحصيلات
محدّث، فراگيرى علم و دانش را از دوران كودكى شروع كرد و پس از اتمام تحصيلات مقدماتى و فراگرفتن ادبيات فارسى به تكميل معلومات خود پرداخت. او ادبيات عربى (صرف، نحو، معانى، بيان و عَروض) و علوم اسلامى (فقه، اصول، منطق، فلسفه، حديث و رجال) را سالهاى سال در محضر اساتيد دانشور اروميه، همچون شيخ على خاكمردانى خويى و ديگران فراگرفت. از آن پس، براى بهره‏ گيرى از حوزه علوم اسلامى مشهد مقدس به آنجا مسافرت نمود.
محدّث، مدت چهار سال از حوزه پرفيض مشهد بهره برد، تا اينكه پس از واقعه كشف حجاب و قتل عام مسجد گوهرشاد، به تهران مهاجرت نمود و در نظر داشت كه براى ادامه تحصيل، راهى نجف اشرف شود؛ ولى روزگار در اين تصميم با وى همراهى نكرد.

آثار
آثار علمى محدّث ارموى، دو بخش است: اوّل، آثارى كه خود او تأليف يا ترجمه كرده است. دوم، آثارى كه به تحقيق و تصحيح و حواشى او انجام يافته است.
الف ـ تأليفات و ترجمه ‏ها:
1 ـ عشق و محبّت.
2 ـ ايمان و رجعت، 4 جلد .
3 ـ كشف الكربة في شرح دعاء الندبة.
4 ـ ذيل ميزان الملل ، على بخش ميرزا قاجار.
5 ـ فيض الاله في ترجمة القاضى نوراللّه‏ .
ب ـ آثارى كه با تحقيق و تصحيح و حواشى و مقدمه محدث ارموى به چاپ رسيده است:
1 ـ آثار الوزراء، تأليف سيف ‏الدين حاجى بن نظام عقيلى.
2 ـ ترجمه التنبيهات العلية على وظائف الصلوة القلبية، متن از شهيد ثانى و ترجمه از محمد صالح بن محمدصادق واعظ .
3 ـ فهرست اسماء الرجال المذكورة احوالهم في كتاب «التدوين» للرافعى.
4 ـ الايضاح، نوشته فضل بن شاذان نيشابورى.
5 ـ التفضيل، تأليف محمد بن على بن عثمان كراجكى(م 449 ق).
6 ـ الرسالة العلية في الأحاديث النبوية، تأليف كمال ‏الدين حسينى كاشفى سبزوارى.
7 ـ الصوارم المهرقة، تأليف قاضى نوراللّه‏ شوشترى.
8 ـ الأصول الأصيلة، تأليف ملاّ محسن فيض كاشانى.
9 ـ الفهرست، تأليف منتجب الدين على بن بابويه رازى.
10 ـ الفصول الفخرية في اصول البرية، تأليف جمال ‏الدين احمد بن عنبه.
11 ـ الغارات، تأليف ابراهيم بن محمد ثقفى كوفى.
12 ـ المحاسن، تأليف ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد برقى.
13 ـ تفسير شريف لاهيجى، تأليف بهاءالدين محمد شريف لاهيجى، در 4 جلد.
14 ـ تفسير گازر موسوم به جلاء الأذهان و جلاء الأحزان، تأليف ابوالمحاسن حسين بن حسن جرجانى، در يازده جلد.
15 ـ شرح غررالحكم و دُرر الكَلِم، متن از عبدالواحد بن محمد تميمى آمدى و شرح از جمال ‏الدين محمد خوانسارى مشهور به آقا جمال.
16 ـ كتاب نقض نوشته عبدالجليل رازى قزوينى و مقدمه نقض و كليد نقض و تعليقات نقض در دو جلد.
17 ـ 18 ـ رجال ابن داوود و رجال برقى.
19 ـ 21 ـ سه رساله در رجال (توضيح الاشتباه و الاشكال تأليف محمدعلى ساروى، رسالة في معرفة الصحابة تأليف محمد بن حسن حر عاملى، رجال قائن تأليف محمدباقر آيتى بيرجندى.
22 ـ حكمت اسلام، تأليف محمدصالح بن محمدباقر قزوينى.
23 ـ ديوان قوامى رازى، از شعراى نيمه اول سده ششم هجرى.
24 ـ زاد السالك، تأليف ملامحسن فيض كاشانى.
25 ـ شرح المأة كلمة لاميرالمؤمنين على بن ابى‏ طالب عليه ‏السّلام ، تأليف ابن ميثم بحرانى.
26 ـ شرح فارسى شهاب الاخبار قاضى قضاعى از يكى از دانشمندان شيعى سده هفتم هجرى.
27 ـ شرح فارسى مصباح الشريعة و مفتاح الحقيقة از عبدالرزاق گيلانى.
28 ـ 33 ـ شش رساله فارسى از رسائل ملا محمدطاهر قمى(1 . معالجة النفس، 2 . مباحث النفس(در بيان اصلاح نفس)، 3 . ترجمه «تنبيه الراقدين»(در بيان چگونگى مرگ و انتقال به سراى باقى)، 4 ـ رساله در بيان زكات و اقسام آن، 5 ـ ترجمه نماز و آداب به جاى آوردن آن، 6 ـ تحفه عباسى).
34 ـ فردوس(در تاريخ شوشتر و برخى از مشاهير آن) .
35 . نجاتيّه، (در ذكر احكام غيبت و تعريف توبه نصوح و شرايط و آداب آن)، تأليف شيخ ابو محمد بسطامى.
36 ـ نسائم الأسحار من لطائف الأخبار، از ناصرالدين منشى كرمانى.
37 ـ ميزان الملل، تأليف على بخش ميرزا قاجار.
38 ـ ديوان ميرزا ابوالفضل تهرانى.
39 ـ ديوان سيد فضل ‏اللّه‏ راوندى كاشانى.
40 ـ مفتاح التحقيق، از شيخ على معزّى دزفولى.
41 ـ نقاوة الاصابة، تأليف حاج ميرزا ابوالفضل تهرانى.
42 ـ شرح صد كلمه اميرالمؤمنين عليه ‏السّلام ، تأليف عبدالوهاب.
43 ـ مطلوب كل طالب من كلام اميرالمؤمنين على بن ابیطالب عليه ‏السّلام ، تأليف رشيدالدين وطواط .
44 ـ الأربعين من الأربعين عن الأربعين، از شيخ منتجب الدين رازى.
محدّث در شانزدهم مهر سال 1318ش، در تهران به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و عازم تبريز گرديد و در دبيرستان نظام تبريز به تدريس پرداخت؛ لكن با ورود روسها به آذربايجان در سال 1320ش، به تهران مراجعت نمود و به تدريس ادبيات فارسى و عربى در دبيرستانهاى پايتخت مشغول شد و همزمان، مديريت قسمت كتابهاى خطّى كتابخانه ملّى را برعهده داشت و سپس به دانشگاه منتقل شد و در يازدهم آبان 1335ش، با پايه دهم دبيرى به سِمت دبيرى دانشكده معقول و منقول، منصوب شد.
در سال 1342ش، مرحوم محدّث از رساله دكتراى خود كه تحقيق و تصحيح فهرست منتجب الدين بود، دفاع كرد و به اخذ درجه دكترا در رشته ادبيات عرب، نايل شد. محدّث، پس از سى سال تدريس (هفده سال در آموزش و پرورش و سيزده سال در دانشكده ادبيات و دانشكده منقول و معقول دانشگاه تهران) در سال 1348ش در پنجم آبان ماه سال 1358ش، بر اثر سكته قلبى جهان را بدرود گفت و در حرم حضرت عبدالعظيم حسنى عليه‏ السّلام در جوار مرقد مفسّر نامى شيعه، ابوالفتوح رازى، آرام يافت.